Frozen shoulder of adhesive capsulitis
Bij u is vast gesteld dat een frozen shoulder (bevroren schouder) heeft. Hierbij is het schoudergewricht beperkt bij bewegen in alle richtingen. Deze beperking wordt veroorzaakt door een ontsteking van het gewrichtskapsel. Dit kapsel verhardt en krimpt waardoor de schouder een mobiliteitsbeperking kent en stijf aanvoelt.
Ontstaan
Er zijn twee soorten frozen shoulders. Er is sprake van een primaire (idiopatische) frozen shoulder als er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen is voor de klachten. De klachten zijn spontaan ontstaan. Bij een secundaire frozen shoulder is er wel een aanwijsbare oorzaak. De meest voorkomende oorzaken van een secundaire frozen shoulder zijn een trauma of operatie aan de schouder.
De primaire frozen shoulder komt het meest voor bij vrouwen tussen het 40e en 65e levensjaar. Bijkomende risicofactoren zijn diabetes Mellitus (suikerziekte), schildklieraandoeningen en hart- en vaatklachten.
De verschijnselen bij een primaire- of secundaire frozen shoulder zijn vrijwel identiek.
Symptomen
Een frozen shoulder ontwikkelt zich langzaam en doorloopt 3 fases.
De fase van bevriezen (freezing phase). De ontsteking van het gewrichtskapsel staat in deze fase op de voorgrond. Kenmerkend is dat de patiënt zeer vervelende pijn in de schouder krijgt, die constant aanwezig is. De pijn is meestal erger gedurende de nacht, vooral wanneer men op de schouder ligt. De pijn verergert bij gebruik van de arm, vooral bij plotselinge bewegingen. De pijn wordt vaak in de gehele schouder ervaren. Er kan uitstraling zijn naar de nek, de bovenarm, tussen de schouderbladen en de hand. In deze periode neemt de beweeglijkheid van de schouder af. Deze fase kan maanden aanhouden.
De bevroren fase (frozen phase). Tijdens deze fase vermindert de pijn bij bewegen. In rust en gedurende de nacht kan de pijn nog wel aanwezig zijn. De schouder is stijf en in beweging beperkt. Ook deze fase kan ook maanden duren.
De fase van ontdooien (thawing phase). De laatste fase van het ziekteproces kenmerkt zich door het langzame verbetering van de mobiliteit, met een afname van het ongemak dat men ervaart bij de uitvoering van algemeen dagelijkse levensverrichtingen. Uiteindelijk kan de functie volledig herstellen.
De totale duur van deze fasen kan wel tot aan drie jaar duren. Soms is het beloop echter sneller.
Diagnose
De diagnose wordt vrijwel altijd gesteld op basis van de anamnese en het lichamelijk onderzoek. Tijdens het lichamelijk onderzoek zal een behoorlijke bewegingsbeperking van het schoudergewricht gezien worden met name met betrekking tot de draaibewegingen (rotaties). Om uit te sluiten dat er echter geen andere problemen in de schouder een rol spelen, zal er röntgenfoto en een echo van de schouder worden gemaakt om dit uit te sluiten.
Behandeling
De behandeling van een frozen shoulder is in eerste instantie gericht op het verlichten van de pijn en het ongemak. In de eerste fase zal de arts u veelal aanraden een ontstekingsremmende injectie met corticosteroïden in het gewricht te geven. Dit kan de pijn verminderen en in sommige gevallen de ontstekingsfase bekorten. Tijdens de overige fases is een actieve behandeling veelal niet aangewezen aangezien er dan vaak al minder pijn is en de termijn met minder ongemak gepaard gaat.
Fysiotherapie
Over het effect van fysiotherapie zijn de meningen verdeeld. In de laatste fase van de frozen shoulder, het ontdooien, zouden bewegingsoefeningen de functie van de schouder kunnen verbeteren. In de actieve ontstekingsfase (fase 1 en 2) is fysiotherapie veelal erg pijnlijk en de resultaten discutabel. Uit onderzoek van Diercks et al. (2004) bleek dat de groep mensen met fysiotherapeutische behandeling meer pijn en ongemak ervaarden dan de groep zonder fysiotherapie, De duur van het herstel was in beide groepen identiek. De groep zonder fysiotherapie herstelde dus net zo snel als de groep met fysiotherapie. Onze visie sluit hierbij aan. Wij trachten doormiddel van uitleg over het gunstige natuurlijk beloop de patiënten gerust te stellen. Wij adviseren de schouder te gebruiken binnen de pijngrenzen en zonder actieve therapieën te volgen.
Hoewel dit een zeer frustrerende en langdurige aandoening is, waarbij patiënten het gevoel hebben dat er iets “gedaan” moet worden, leert de ervaring toch dat de tijd deze aandoening volledig zal herstellen.
Prognose
De prognose is gunstig. Echter het beloop is pijnlijk en langdurig. Het kan wel drie jaar duren voordat de fasen doorlopen zijn. De beweeglijkheid herstelt zich over het algemeen goed, tenzij er een oorzaak aan te wijzen is die de normale functie belemmert.
Literatuur: Diercks L. et al. 2004. Gentle thawing of the frozen shoulder: A prospective study of supervised neglect versus intensive physical therapy in seventy-seven patients with frozen shoulder syndrome followed up for two years. Journal of Shoulder and Elbow Surgery: 1058-2746